De meest oorspronkelijke vorm van zwemmen is de beweging in stilstaand, open water. Hoe goed het zwemmen in een zwembad met tegenstroom lijkt op zwemmen in open water hangt af van de kwaliteit van het tegenstroomsysteem.
Water is voor de mens de belangrijkste bron van leven en gezondheid en de beweging in water – zwemmen – is van oudsher een belangrijke culturele vaardigheid. Water is nodig om te (over)leven, zwemmen soms ook. Maar zwemmen betekent voor de meeste mensen nog veel meer: het is meditatief, sportief en uitdagend tegelijk. Zwemmen is een goede workout voor oud en jong. Zwemmen houdt jong en kan stress verminderen.
Bovendien ervaar je in het water een soort gewichtloosheid. Het water draagt je lichaam, het lijkt je gewicht over te nemen. In een groot zwembad of in een meer wordt deze ervaring niet gestoord door stroming. Het gevoel van stroming ontstaat pas tijdens het zwemmen door de beweging van je armen en benen. Wij bepalen hoe snel de gevoelde stroming gaat of hoeveel inspanning we willen leveren. Wij zijn helemaal in control.
Het maakt niet uit of je zwemt voor je plezier, voor je fitness of voor olympisch goud – het uitgangspunt is voor alle zwemmers precies hetzelfde, maar ze gaan er wél heel verschillend mee om. Sommigen genieten gewoon van het aangename gevoel, de lichte massage, het glijden door het water. Sportzwemmers verbeteren hun conditie en techniek in een omgeving die hun gewrichten optimaal ontlast. Wedstrijdzwemmers en profs analyseren hun techniek om uiteindelijk de concurrentie net die honderdste seconde voor te zijn. De meeste mensen hebben in hun omgeving geen mogelijkheid om in open water te zwemmen. Zwemmers willen gefocust blijven en (dagelijks) hun doel bereiken zonder de drukte van een openbaar zwembad te voelen. Een tegenstroomzwembad is de enige zwemomgeving die open water kan simuleren. Daarom gaan steeds meer mensen op zoek naar een eigen indoor of outdoor zwembad met tegenstroom.
Maar helaas zijn mensen die voor de eerste keer in hun nieuwe privé-zwembad zwemmen vaak ontzettend teleurgesteld in hun dure aankoop. Ze vinden dat de stroming te zwak, onvoldoende regelbaar of te turbulent is. De stroming kan je lichaam zelfs zijwaarts duwen wat echt pijn kan doen. Hoe kan dat nu, het klonk toch allemaal perfect?!
Technisch gezien dient een tegenstroomzwembad stilstaand water te simuleren, want de natuurlijke zwemomgeving is stilstaand water. In principe is het mogelijk om al het water in een zwembad – over de hele breedte, de hele lengte én de hele diepte – vrij constant en zonder turbulentie in één richting te laten stromen. Met een onbeperkt budget zou dit haalbaar zijn. Maar de gemiddelde zwemliefhebber heeft geen onbeperkt budget. Het goede nieuws: Als je zwemt, beweeg je altijd binnen een relatief kleine zwemzone – meer of minder de lengte en breedte van je lichaam plus de bewegingsruimte van armen en benen – en als de stroming binnen de zwemzone ideaal is, kun je zwemmen net als in open water. Je eigen zwemzone is altijd kleiner dan het totale zwemoppervlak van je zwembad.
De minimale afmetingen van de zwemzone die een zwemmer nodig heeft om echt goed te kunnen zwemmen, worden dus bepaald door de lichaamslengte en -breedte van de zwemmer. Het zwemniveau bepaalt de minimale stromingssnelheid. Je zou dus een zwemzone moeten creëren die tussen 60 cm en 80 cm breed en minimaal de totale lichaamslengte + uitgestrekte armen lang is en die een stromingssnelheid heeft van minstens 0,4 m/sec. (gezondheidszwemmer) tot minstens 2.0 m/sec. (topniveau). Aan het einde van dit document vind je een tabel waarin we hebben berekend wat je nodig hebt om zwemmen in stilstaand water te evenaren.
....
In het kader van mijn eigen onderzoek en door mijn praktische ervaring in de wereld van tegenstroomzwembaden ben ik echter iets opmerkelijks tegengekomen: Vooral gevorderde zwemmers beleven stroming vaak net iets anders dan wat je puur fysiek meet. Keer op keer hoorde ik van zwemmers dat ze bepaalde snelheden als nét niet voldoende ervoeren, ook al stonden de juiste waarden op de snelheidsmeter.
Om de zwemmers – mijn klanten – tevreden te stellen moest er dus een schepje bovenop. Na uitgebreide gesprekken en berekeningen kon ik de relatie tussen “objectieve” en “gevoelde” snelheid – net ietsje harder – in kaart brengen. Een stromingssnelheid V = 1.2 m/s (of rond 1:23 min. / 100 m) bleek met een gevoelde snelheid van 2 min. / 100 m overeen te komen.
Daarom zijn mijn Swimm Intelligent Pools dus allemaal zo geconcipieerd dat de fysieke snelheid net iets krachtiger is dan deze op basis van de continuïteitsvergelijking noodzakelijk zou zijn. De Intelligent Pools bieden daardoor ook vergevorderde, veeleisende zwemmers voldoende uitdaging en een natuurgetrouwe beleving.
Met continuïteitsvergelijking Q = A x V kan je berekenen hoeveel water je hoe snel moet bewegen om een bepaalde snelheid in je zwemzone te creëren.
Een voorbeeld:
Een zwemmer wenst een zwemzone van 60 cm breed en 40 cm diep. Hij wil V=1.2 m/sec. gaan zwemmen wat overeenkomt met een gevoelde snelheid van 2 min./100 meter. Dit gaat hij doen in een stroming die de hele lengte van zijn lichaam en uitgestrekte armen raakt.
Berekening watervolume: Q=A x V
A = 0.60 x 0.4= 0.24 m2
Q = 0.24m2 x 1.2m/sec= 0.288m3/ sec.
Oftewel: 17.28 m3 / min = 1036.8 m3 / u.
Om op de gewenste snelheid fijn te kunnen zwemmen, heeft de zwemmer dus een stromingsmachine nodig dat minimaal 1.036 m3 water per uur kan verplaatsen.
....
Breedte van de stroming
Verschillende technologieën proberen het zwemmen in open water op een beperkt wateroppervlak te simuleren: systemen zonder stroming (bijv. een zwemelastiek), jetstreams en tegenstroomzwembaden met een propeller- of turbine-aandrijving.1
Bij een jetstream wordt water met zeer hoge snelheid door één of meerdere jets (sproeiers) het zwembad ingeduwd. Een jet creëert net als een waterstraal een harde, puntvormige stroming. Er ontstaat niet echt een zwemzone – de stroming raakt niet de benen van de zwemmer en de stroming is te smal – bij één jet zelfs volledig puntvormig. De zwemmer moet doorgaans op zijn positie ten opzichte van de jetstream letten om te voorkomen dat hij zijwaarts wordt weggeduwd.
Bij tegenstroomzwembaden met een propeller- of turbine-aandrijving stroomt het water door een rooster het zwembad in. Turbines (een soort kleine propellers) zijn minder krachtig dan zwempropellers en kunnen dus minder water bewegen. Dit heeft invloed op de afmetingen van het rooster en dus de kwaliteit van de zwemzone. Met beide technologieën kan je een zwemzone creëren die dieper, breder en langer is dan die van een jetstream.
Terugstroming
Turbulenties, zijwaartse en tegendraadse stromingen verhinderen dat je fijn zwemt. Je kunt je niet op je techniek concentreren of gewoon relaxed zwemmen.
Bij jetstreams zit de aanzuiging van het water in het bovenste gedeelte van de zwembadwand, dus naast de jet(s). Hierdoor wordt de waterstroming uit het toestel vrij snel zijwaarts of naar beneden omgeleid. De zwemmer wordt dus niet volledig door de stroming gedragen, waardoor het hem veel energie en moeite kost om boven water te blijven. Dit gaat ten koste van de snelheid en als de zwemmer zijn zwembewegingen blijft corrigeren, zal hij óók in open water hoogstwaarschijnlijk langzamer gaan zwemmen.
Bij sommige systemen met een propeller- of turbine-aandrijving (aan de voorzijde) wordt het water hier ook afgezogen, maar dan wel in het onderste gedeelte. De stroming wordt aan de achterkant van het zwembad naar beneden omgeleid en stroomt over de bodem terug naar voren. In deze pools heb je een volledige zwemzone met stroming in één richting;
Bij de meest geavanceerde techniek wordt het water aan de achterkant afgezogen en buiten de binnenkant van het zwembad weer naar voren getransporteerd. Het water in het zwembad stroomt hierbij in één richting; tegendraadse stroming is uitgesloten. Vanwege de technische complexiteit en de daarmee verbonden kosten wordt deze techniek alleen bij absolute premium modellen toegepast.
Impact op zwembewegingen
De stroming van een of meerdere jetstreams is puntvormig, vrij turbulent en onvoldoende om het hele lichaam te dragen. De zwemmer moet continu op zijn positie in de stroming letten en bovendien moet hij zijn bewegingen aanpassen om te blijven drijven. De hieruit resulterende zwembewegingen kunnen de zwemmer afremmen..
Bij jetstreams zit de aanzuiging van het water in het bovenste gedeelte van de zwembadwand, dus naast de jet(s). Hierdoor wordt de waterstroming uit het toestel vrij snel zijwaarts of naar beneden omgeleid. De zwemmer wordt dus niet volledig door de stroming gedragen, waardoor het hem veel energie en moeite kost om boven water te blijven. Dit gaat ten koste van de snelheid en als de zwemmer zijn zwembewegingen blijft corrigeren, zal hij óók in open water hoogstwaarschijnlijk langzamer gaan zwemmen.
In tegenstroompools met waterafzuiging aan het andere einde van het zwembad bepaalt de stroming de positie van het lichaam in het water. De zwemmer kan zoals in open water alle bewegingen richten op het vooruitkomen en dus op het snel(ler) zwemmen. Als het hier uitgeoefende bewegingspatroon wordt geautomatiseerd, gaat een zwemmer ook in stilstaand water sneller zwemmen. Het ontspannende, therapeutische effect van de zwembewegingen blijft behouden.
Conclusie
Als je ontspannen wil zwemmen of als je wilt trainen en je techniek verbeteren, heb je een ruime zwemzone met een brede, gelijkmatige stroming nodig. Hoe breder, gelijkmatiger en zachter de stroming met afzuiging aan de overkant van de pool, hoe dichter komt zwemmen met tegenstroom bij zwemmen in open water. Je hoeft in dit geval je zwemtechniek niet aan de stroming aan te passen. Waarschijnlijk zul je zelfs je zwemtechniek verbeteren en bovendien zul je zelfs het gevoel krijgen dat je door het water “glijdt”. Hoe hoger het stromende watervolume en hoe hoger de stromingssnelheid, hoe sportiever je kunt zwemmen. Lijkt de stroming echter op een puntstraal, dan ga je je zwembewegingen noodgedwongen aanpassen resp. veranderen, zodat je je niet meer natuurlijk kunt bewegen. In dit geval maak je dus helaas niet meer de zwembewegingen die je zou maken als je in open water zou zwemmen. En hoe harder deze waterstraal is, hoe moeilijker het wordt om er tegenin te zwemmen. Bovendien zal de stroming van deze puntstraal je opzij duwen.
....
De drie basistechnologieën voor tegenstroom-systemen worden in de praktijk vaak verschillend beschreven. Swimm hanteert volgende definities:
Tegenstroomsysteem
(ook: tegenstroomzwemsysteem)
(compacte) pool met tegenstroom, de stroming wordt gecreëerd door middel van een pomp, turbine of propeller.
Jetstream
tegenstroomtechnologie op basis van een of meerdere sproeiers(jets) en een pomp. Stroming is vrij turbulent, hard, punctueel. Zeer hoge instroomsnelheid, gering watervolume.
Turbine-aangedreven zwemsysteem
tegenstroomtechnologie op basis van een turbine (ø ongeveer 12 cm). Zwemturbines bewegen veel water, maar werken altijd op hoge toeren. De stroming is breder en minder turbulent dan bij een jetstream maar nog steeds vrij ongecontroleerd.
Propeller-aangedreven zwemsysteem
tegenstroomtechnologie op basis van een propeller. Zwempropellers bewegen veel water op lage toeren. De stroming is zacht, krachtig, breed, laminair, vrij van turbulentie en volledig regelbaar. Alle tegenstroomzwembaden van Swimm werken met een propellersysteem.
....
We hebben nu de verschillende tegenstroomtechnologieën bekeken en het belang van een ruime zwemzone in kaart gebracht. Belangrijk om te weten is welke tegenstroomsnelheid je nodig hebt. Deze analyse begint met je eigen snelheid. De standaard manier om de snelheid van een zwemmer aan te geven is minuten per 100 m.
Als je je snelheid in het water niet weet, kom je er op deze manier achter:
t je eigen snelheid. De standaard manier om de snelheid van een zwemmer aan te geven is minuten per 100 m.
1. Ga naar een openbaar zwembad en zwem 100 m in jouw hoogste snelheid.
2. Meet met een stopwatch hoe snel je bent over 100 m.
3. Denk erover na of je je prestatie zou verbeteren als je heel vaak zou zwemmen. “Langzame” zwemmers zullen waarschijnlijk dubbel zo snel gaan zwemmen, erg sportieve zwemmers beginnen al op een hoog niveau en zullen waarschijnlijk niet 100% sneller gaan zwemmen.
4. Nu weet je je (beoogde) snelheid.
5. Ga je je toekomstig zwembad met meerdere personen gebruiken, bepaalt de snelste zwemmer de snelheid.
Op basis van je eigen snelheid kun je nu de benodigde stromingssnelheid vastleggen. Op de volgende pagina zie je een tabel met verschillende profielen van zwemmers. Vind de zwemstijl, het niveau en de techniek(en) die jouw situatie het beste beschrijven.
In de kolom “Snelheid / zwemmer” zie je een snelheid die zwemmers met dit profiel meestal bereiken. Voor zwemmers die (ook) op wedstrijdniveau actief zijn, tonen we in plaats daarvan een gewenste snelheid.
Wijkt je gemeten snelheid sterk af van de gemiddelde waarde in de tabel, kijk dan naar de combinatie van profiel en snelheid die het dichtst in de buurt komt. In de laatste kolom zie je nu welke stromingssnelheid (in m3 / uur) je minimaal nodig hebt.
Nu kun je bepalen welke zwembaden / systemen geschikt zijn voor jou. Wordt er volgens de productinformatie meer dan één uitstromingspunt ingezet – bijv. een combinatie van meerdere jets – moet je de waarde m3 / uur delen door het aantal uitstromingspunten. Let er wel op dat de breedte van de stroming minstens gelijk is aan de breedte van je zwemzone en dat de stroming ook de hele lengte van je lichaam bereikt.
* beoogde snelheid / trainingsdoel
Waarop let je op als je op zoek gaat naar je ideale zwembad?
t je eigen snelheid. De standaard manier om de snelheid van een zwemmer aan te geven is minuten per 100 m.
1. Ruim bemeten zwemzone
2. Zachte, brede, gelijkmatige stroming over de hele zwemzone (lengte, breedte én diepte)
3.Voldoende capaciteit om de gewenste flowrate / snelheid te waarborgen (waarde in m3/u of l / min., zie vorig hoofdstuk)
4. Zo laag mogelijke instromingssnelheid. Dit voorkomt turbulenties
5. Waterafzuiging aan het andere einde van het zwembad om doorstroming te forceren
6. Volledig regelbare stromingssnelheid, desgewenst met display (m / sec.)
7. Vermijd luchtbelletjes in het water. Dit heeft negatieve invloed op je positie - je zwemt “dieper” in het water wat de techniek negatief beïnvloedt – en je zicht in het water verslechtert.
Met behulp van dit document kan je de minimale flowrate berekenen die nodig is om aan jouw zwembehoeftes te voldoen. Je kent nu ook de voor- en nadelen van alle tegenstroomtechnologieën en je weet nu waarop je bij de aanschaf van een tegenstroomzwembad moet letten.
De Intelligent Pools van Swimm horen tot de meest geavanceerde tegenstroomzwembaden en bieden een ongeëvenaarde zwemervaring. Elke zwemmer kan dus passend bij zijn sportieve achtergrond, beschikbare tijd en wensen en verwachtingen van de Swimm gebruikmaken. Of je nu een gezondheidszwemmer of een topsporter bent, iedereen heeft er baat bij. Je kunt je bijv. eerst (flink) inspannen met behulp van het door jou vastgelegde trainingsschema en daarna trek je rustig nog wat baantjes. Of je doet nog een intervaltraining voordat je aan je zwembad gaat relaxen. Bijna alles is mogelijk!
Het team van Swimm wenst je veel succes bij het vinden van jouw perfecte zwembad en natuurlijk heel veel zwemplezier!
