Het Managen van Grondwater bij de Bouw en Onderhoud van Zwembaden

Hoofdstukken:

Grondwaterbeheersing tijdens de bouw

Langdurige strategieën tegen grondwater

Het belang van constant waterpeil

Technieken voor waterisolatie en drainage

Conclusie

FAQ

‍

1. Grondwaterbeheersing tijdens de Bouw

Grondwater is één van de belangrijkste risico’s bij de bouw van een (inbouw)zwembad. Zeker in veen- en kleigebieden kan het waterpeil zó hoog staan dat:

• de bodem van de bouwput instabiel wordt en kan instorten;
• het gat vol water loopt, waardoor beton of gestabiliseerd zand niet meer netjes is aan te brengen;
• de lege kuip tijdens de bouw letterlijk gaat “drijven” als een boot.

Daarom wordt tijdens de bouw vaak gewerkt met:

• Bronbemaling – rondom de bouwput worden filterslagen geplaatst die het grondwater tijdelijk verlagen. Dit stabiliseert de bodem en houdt de bouwput droog genoeg om beton, cement en opvulmateriaal goed aan te brengen.
• Dompelpompen – bij kleinere hoeveelheden water of tijdelijk optredende kwel kan een dompelpomp in een verzamelput voldoende zijn om het waterpeil in de bouwput laag te houden.

Welke methode gebruikt wordt, hangt af van:

• de grondsoort (zand, klei, veen),
• het natuurlijke grondwaterpeil,
• de diepte waarop de zwembadbodem komt te liggen.

Een praktische verdieping hierover staat al in de encyclopedie op de pagina
Zwembad bouwen bij hoog grondwater.

‍

2. Langdurige Strategieën tegen Grondwater

Na de bouw verdwijnt het grondwater natuurlijk niet. Daarom is het belangrijk om het zwembad zó op te bouwen dat het ook op lange termijn bestand is tegen wisselende waterstanden.

Typische, duurzame maatregelen zijn:

• Betonnen kelder of kuip
  Onder het zwembad wordt een gewapende betonnen “bak” gemaakt. Deze constructie zorgt ervoor dat:
  • de krachten van grond en waterdruk netjes worden opgevangen;
  • de zwembadkuip niet kan vervormen of opdrijven bij hoge grondwaterstanden.
• Drainagering rondom de kuip
  Rondom (en vaak onder) de betonnen bak komt een ring van drainagebuizen die overtollig water afvoeren naar een pompput of natuurlijke afvoer. Dit voorkomt dat water zich ophoopt tegen de kuip, wat anders tot opdrijving of scheurvorming zou kunnen leiden.
• Controle- en stijgbuizen
  Via een stijgbuis kun je het grondwaterpeil naast de kuip eenvoudig meten. In combinatie met een drainagesysteem kun je zo beoordelen of er veilig aan het zwembad gewerkt kan worden (bijvoorbeeld bij onderhoud of gedeeltelijk leegpompen).

Deze maatregelen zorgen ervoor dat het bad niet alleen tijdens de bouw, maar ook de komende decennia veilig in de grond blijft staan. Dit is echter voornamelijk alleen belangrijk wanneer de grondwaterstand tot aan maaiveld komt of bijvoorbeeld in veengebieden. Wanneer een zwembad in een natte omgeving staat of een natte periode verkeerd hoeven we daar geen apparte maatregelen voor te nemen.

‍

3. Het belang van Constant Waterpeil

Een ingebouwd zwembad is ontworpen om gevuld te zijn. Het water vormt dan een tegengewicht voor de grond- en waterdruk van buitenaf.

Belangrijke uitgangspunten:

• Idealiter laat je een zwembad na de eerste vulling nooit volledig leeglopen.
  • Het water draagt bij aan de stabiliteit van de constructie.
  • Bij hoog grondwater kan een leeg zwembad omhoog gedrukt worden of kunnen wanden worden belast op een manier waarvoor ze niet ontworpen zijn.
• Moet het waterpeil toch omlaag?
  • Doe dit altijd in overleg met de zwembadbouwer.
  • Meet eerst het grondwaterpeil in de stijgbuis: dit moet lager liggen dan de bodem van het zwembad voordat je veilig volledig leeg kunt pompen.
  • Vaak is het verstandiger om het bad slechts gedeeltelijk te laten zakken voor onderhoud, in plaats van helemaal leeg te halen.
• Winterstand
  In de winter laat je het bad meestal met een verlaagd, maar ruim aanwezig waterpeil staan. Dat beschermt de constructie en maakt gebruik van afdekking en techniek eenvoudiger.

Kortom: het water in het zwembad is niet alleen om in te zwemmen, maar maakt integraal deel uit van de constructieve veiligheid.

‍

4. Technieken voor Waterisolatie en Drainage

Naast constructie en peilbeheer spelen waterisolatie en drainage een grote rol in de levensduur van het zwembad en de kwaliteit van de omgeving eromheen.

Belangrijke technieken:

• Waterdichte beton en buitenafdichting
  De betonnen kuip kan worden uitgevoerd als waterdichte constructie, eventueel met extra buitenafdichting (coatings, membranen). Dit vermindert het risico op lekkage van buitenaf en beperkt vochttransport naar de isolatie.
• Isolatie rondom de kuip
  Rondom en onder de kuip kunnen drukvaste isolatieplaten (bijv. XPS) worden aangebracht. Dat verbetert niet alleen de energie-efficiëntie, maar helpt ook om condensatieproblemen en vocht in de constructie te beperken.
• Drainage- en stijgbuissysteem
  Een combinatie van:
  • drainagebuizen rondom de bak (voor grondwater en infiltrerend regenwater),
  • een pompput (voor actieve afvoer van water),
  • een stijgbuis (voor controle van het peil),
    zorgt ervoor dat regen-, grond- en spatwater gecontroleerd worden afgevoerd.
• Afwatering van terras en omgeving
  Het terras rondom het zwembad moet altijd aflopen van het bad af. Regenwater blijft dan niet langs de kuip staan, maar wordt via lijngoten, kolken of infiltratiezones weggevoerd.

Wie meer wil weten over hoe grondwerk, fundering en grondwater in de aanleg passen, kan in de encyclopedie ook verwijzen naar
Het proces van het graven van een gat voor een zwembad.

‍

Conclusie

Effectief grondwatermanagement is een voorwaarde voor een veilig en duurzaam zwembad – niet alleen tijdens de bouw, maar gedurende de volledige levensduur van het bad.

Door:

• tijdens de bouw gebruik te maken van bronbemaling of dompelpompen,
• het zwembad in een betonnen kuip met drainage en controlebuizen te plaatsen,
• bewust om te gaan met het waterpeil in het bad,
• en goede waterisolatie en afwatering rond het zwembad aan te brengen,

voorkom je verzakking, opdrijving en vochtschade. Het resultaat is een zwembad dat stabiel, veilig en onderhoudsarm is, zelfs in gebieden met een hoge grondwaterstand.

‍

FAQ

1. Hoe vaak moet grondwaterbeheersing worden geëvalueerd?
enkel alleen bij de aanleg of wanneer u overweegt om het zwembad een keer leeg te maken.

2. Kan ik zelf bronbemaling installeren?
In theorie kan dat, maar het wordt sterk afgeraden. Foute bemaling kan leiden tot instorting van de bouwput, schade aan naastgelegen gebouwen of verzakkingen in de buurt. Laat bronbemaling daarom altijd uitvoeren door een erkend bedrijf dat met de lokale bodem- en grondwateromstandigheden bekend is.

3. Wat zijn de risico’s van het niet goed beheren van grondwater?
De belangrijkste risico’s zijn:

• opdrijving of vervorming van de zwembadkuip;
• scheurvorming in betonnen constructies;
• verzakking van terras en omgeving;
• hogere onderhouds- en reparatiekosten op de lange termijn.

4. Zijn er wettelijke beperkingen voor grondwaterbeheersing bij zwembaden?
Ja, in veel gemeenten zijn er regels rondom grondwateronttrekking, lozing van bemalingswater en invloed op de omgeving. Bij grote bemalingen kan een vergunning nodig zijn. Controleer altijd de lokale voorschriften en bespreek dit met de aannemer of bronbemaler.

5. Hoe diep moet het grondwater staan voordat een zwembad veilig geleegd kan worden?
Als vuistregel geldt: het grondwaterpeil moet lager liggen dan de bodem van het zwembad om het bad volledig leeg te kunnen pompen zonder opdrijfgevaar. Bij twijfel wordt meestal gekozen voor gedeeltelijk leegmaken in combinatie met actieve drainage, altijd in overleg met de zwembadbouwer.

‍

‍