Zwembad verwarmen met zonnecollectoren: Uitleg + tips
Steeds meer zwembadeigenaren verwarmen hun zwembad op een duurzame manier. De populairste methode is het verwarmen via thermische zonnepanelen oftewel zonnecollectoren. Maar wat zijn nu eigenlijk de voordelen van het verwarmen van je zwembad met zonnecollectoren?
In deze blog kom je alles te weten over deze efficiënte en duurzame verwarmingsmethode. We bekijken ook een drietal overige verwarmingsopties.
De voordelen van een zonnecollector voor je zwembad
Wat maakt zonnecollectoren als zwembadverwarming zo aantrekkelijk? Dit zijn de belangrijkste voordelen:
> Kosten: Zonnecollectoren zijn vrij eenvoudig te installeren; meestal hoef je geen gespecialiseerd bedrijf in te huren. Afhankelijk van het systeem zijn er geen of nauwelijks stroomkosten. Bovendien vergt een zonnecollector weinig onderhoud.
> Flexibiliteit: Je kan de collectoren op je dak, op je carport of op de grond installeren. Verreweg de meeste modules kunnen zowel horizontaal als verticaal geïnstalleerd worden. Tenzij je met een opslagvat werkt, heb je geen verdere apparaten of ruimte nodig voor je zwembadverwarming.
> Milieu: Er ontstaan amper of geen stroomkosten. Mits je in verhouding met het watervolume een redelijk aantal collectoren gebruikt, kan je je zwembad van +/- mei t/m oktober gratis verwarmen. Zonnecollectoren zijn dus ook zeer milieuvriendelijk.
> Subsidie: Mogelijk kan subsidie aanvragen voor je zonnecollector en / of je opslagvat. Toets de actuele voorwaarden in Nederland op de website van het RVO.
In België is de btw op onder meer zonneboilers tijdelijk verlaagd. De website van Energie Wallonie legt uit welke subsidies er in dit gewest mogelijk zijn. Ook in Vlaanderen kan je mogelijk aanvullend een subsidie krijgen.
De nadelen van een zonnecollector voor het verwarmen van je zwembad
Zonnecollectoren zijn een relatief eenvoudige en redelijk goedkope manier om je zwemwater te verwarmen. Maar er zitten ook een aantal nadelen bij deze methode.
> Autonomie: Aangenomen dat je in verhouding met het watervolume voldoende capaciteit hebt, kan je je zwembad supervoordelig verwarmen als de zon schijnt. Schijnt de zon niet, verwarmt je zonnecollector ook niet je zwemwater (tenzij je met een opslagvat werkt).
> Snelheid: De meeste modellen herkennen vanzelf wanneer de zon voldoende schijnt om het water te kunnen verwarmen. Als het mogelijk is, wordt de temperatuur dus “automatisch” op peil gehouden.
Tegelijkertijd heeft het systeem enig tijd nodig om het water op te warmen. Verwarm je je zwembad uitsluitend met zonnecollectoren, gaat het in het voorjaar – afhankelijk van het watervolume – enkele dagen duren voordat het water echt warm is.
Wat is een zonnecollector?
Zonnecollectoren oftewel thermische zonnepanelen zijn een mogelijkheid om water doormiddel van het infrarode spectrum in zonlicht te verwarmen. Sommige systemen verwarmen het water rechtstreeks, grotere systemen werken met een opslagvat, dus in feite met een soort warmwaterboiler.
Een zonnecollector is dus iets anders dan een pv (photo-voltaic)-paneel oftewel een "gewoon” zonnepaneel:
Een zonnepaneel (pv-paneel) zet zonlicht om in elektriciteit.
Een zonnecollector (thermisch zonnepaneel) zet zonlicht om in warmte die water voor huishoudelijk gebruik verwarmt.
Het rendement van zonnecollectoren is afhankelijk van een aantal factoren betreffend de plaats van installatie (z. verderop in deze blog) en waarvoor je de warmte wilt gebruiken.
Hoe meer zonlicht de collectoren krijgen, hoe meer warmte kunnen ze aanleveren. De aanbevolen oriëntatie is tussen zuidoost en zuidwest met een hellingsgraad tussen 20° en 60°.
Zonnecollectoren voor zwembaden komen het meest voor in de vorm van matten, ook solar mats genoemd. Bolvormige zonneboilers voor zwembaden, soms ook solar balls genoemd, zijn gebaseerd op hetzelfde principe.
Hoeveel zonnecollectoren heb je nodig voor je zwembad?
Hoeveel vierkante meter zonnecollectoren je nodig hebt, wordt meestal aangegeven op basis van het wateroppervlak. Je kan hierbij geen exact percentage berekenen omdat je bijv. bij het aantal zonuren alleen met een gemiddelde waarde kan werken.
Laten we dus een gemiddeld scenario bekijken.
- Je hebt een buitenzwembad in Noordwest-Europa
- Je dekt je zwembad af als het niet in gebruik is
- Je gebruikt een afdekking met een redelijke thermische isolatie
- Je zwemseizoen gaat +/- van mei t/m medio oktober
In dit typisch geval heb je een oppervlakte met zonnecollectoren nodig dat minstens 55% bedraagt van het zwemoppervlak. Met dit oppervlak kan je je de watertemperatuur met rond 5 - 7°C verhogen t.o.v. een identiek zwembad zonder verwarming.
Voorbeeld:
Je hebt een zwemoppervlak van 8 m x 5 m = 40m2 en kan je je zonnecollectoren plaatsen richting het zuiden en op een hellingshoek van 45°.
In deze vrijwel perfecte situatie heb je een oppervlakte van zonnecollectoren nodig van
minimaal 55% van 40m2 = 22m2 .
Hoe groter de afwijking van de ideale plaatsing (zie boven), hoe meer moet je het percentage vergroten om een vergelijkbaar rendement te behalen.
De grootste factor bij het warmteverlies zijn de afmetingen van het wateroppervlak. Het scheelt flink of je kiest voor een (kleine) plunge pool of dat je toch gaat voor een (groot) standaard zwembad. Het rendement van zonnecollectoren is vooral afhankelijk van de hellingshoek en de richting waarin de collectoren zijn gericht.
Idealiter zou je je zonnecollectoren pal op het zuiden richten, in een hellingshoek tussen 20° en 60°. Collectoren gericht op het zuidoosten of zuidwesten met dezelfde hellingsgraad hebben ook een redelijk rendement.
Hoe meer je qua hellingshoek en richting afwijkt, hoe minder efficiënt de collectoren werken.
Wat zijn de kosten van zonnecollectoren?
Zonnecollectoren voor zwembaden worden meestal naast het zwembad geplaatst. In dit geval wordt de solar mat gewoon in het watercircuit geïnstalleerd en is je normale circulatiepomp voldoende.
Wil je de collectoren verder weg plaatsen, overleg dan met de aanbieder wat je opties zijn. Mogelijk heb je dan bijv. een aanvullende pomp nodig.
Vergeleken met andere verwarmingsopties zijn zonnecollectoren relatief goedkoop. Voor een set van 4m2 (incl. installatiemateriaal) betaal je rond 200,00 €.
Besparen op je verwarmingskosten
Ongeacht voor welke zwembadverwarming je kiest, je kan je energieverbruik verminderen door het warmteverlies te minimaliseren. Veruit de grootste factor hierin is warmteverlies door verdamping.
Daarom is het essentieel om je zwembad af te dekken als het niet in gebruik is én bij je pool-afdekking op goede thermische isolatie te letten, zeker in de koudere maanden.
Hoe groter het watervolume van je zwembad, des te meer energie heb je nodig om je buitenzwembad aan het start van het zwemseizoen weer op te warmen en warm te houden. Ga daarom voor een klein en daarmee duurzaam zwembad!
Zodra het zwemwater (min of meer) op de gewenste temperatuur zit, draait het vooral om warmteverlies door verdamping aan het wateroppervlak. Hoe groter het oppervlak, hoe meer energie heb je nodig om de temperatuur te behouden.
Via de zijkanten en de bodem van een zwembad gaat ook warmte verloren, daar kun je met isolatie dus ook winst behalen, maar in verhouding is dit verlies veel kleiner.
Dit artikel gaat in eerste instantie over het verwarmen van een buitenzwembad. Voor indoor-pools geldt in principe hetzelfde al is binnenshuis normaliter iets minder energie voor de zwembadverwarming noodzakelijk.
Alternatieven voor zonnecollectoren
Laten we nu nog de alternatieven in vogelvlucht doornemen:
1. Warmtepomp
Een warmtepomp comprimeert lucht en creëert zo warmte die via een warmtewisselaar aan het water wordt afgegeven. Warmtepompen werken uiterst energiezuinig en effectief.
Je bent niet afhankelijk van de zon, maar let er wel op dat sommige warmtepompen bij lage (buiten)temperaturen efficiency verliezen. Let op: er kan veel verschil zitten in het geluid dat warmtepompen produceren.
2. Inverter-warmtepomp
Een gewone warmtepomp draait altijd op volle toeren; een inverter-warmtepomp draait zo hard als nodig om aan de vraag te voldoen, dus bijna nooit op 100%.
Hierdoor is een inverter-model nog efficiënter en veroorzaakt minder lawaai. Ertegenover staat een hogere aanschafprijs.
3. Warmtewisselaar
Een warmtewisselaar brengt warmte over van het ene systeem naar het andere. Heb je bijv. een moderne cv-ketel, grote boiler of zonnecollectoren voor je tapwater, kan je middels een warmtewisselaar daarmee mogelijk ook je zwembad verwarmen.
Je bestaande warmtebron moet wel voldoende capaciteit hebben. Vraag een deskundige om advies. Bij een nieuwbouw kan je dit aspect meenemen in de planning.
Voor de installatie van een warmtewisselaar heb je altijd een expert nodig. Afhankelijk van de totale vraag, moet het "bron-systeem" soms ook harder draaien waardoor je energierekening stijgt.
Je kan natuurlijk ook twee verwarmingsbronnen combineren. Zonnecollectoren voor duurzame, gratis warmte en bijv. een inverter-warmtepomp die op iets grijzere dagen energiezuinig bijspringt.
Op zoek naar een duurzaam zwembad?
Hoe kleiner het watervolume, hoe zuiniger kan je een zwembad verwarmen. Hoe compacter het wateroppervlak, des te minder water (en daarmee warmte) verdampt.
Natuurlijk mag dit niet ten kosten gaan van het plezier en de sportieve mogelijkheden.
Een compact zwembad is ook veel makkelijker te verwarmen met zonnecollectoren. Je hebt minder vierkante meter aan collectoren nodig om hetzelfde effect te bereiken.
De Intelligent Pools van Swimm hebben een zwemoppervlak van 4 m x 2,25 m resp. 6 m x 3 m, en een waterdiepte tussen 1,25 m en 1,5 m. Dankzij een state-of-the-art tegenstroom-systeem zwem je ondanks deze supercompacte afmetingen net als in open water.
Ontdek de wereld van Swimm. Neem een kijkje op onze website of maak vrijblijvend een afspraak
om te proefzwemmen.
